Wyprawa Pamięci – 72 rocznica wyzwolenia obozów koncentracyjnych systemu Mathausen-Gusen

Data: 15.05.2017 r., godz. 08.28    Liczba odwiedzających: 3023
W dniach 4 – 9 maja 2017 roku 45-osobowa reprezentacja Związku Harcerstwa Polskiego pod przewodnictwem zastępcy Naczelnika ZHP hm. Krzysztofa Budzińskiego i członka Rady Naczelnej ZHP hm. Tomasz Fliszkiewicza, w tym 10-cio osobowa ze Szczepu im. Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego w Belsku Dużym, wzięła udział w „Wyprawie Pamięci – Ostatni świadkowie – Mauthausen 2017” w Austrii.
Słowo „PAMIĘĆ” jest tutaj bardzo istotne, i to ważne z co najmniej kilku różnych aspektów.

Przede wszystkim pamięć należy odnieść do tych niewielu, którzy pomimo upływu wielu lat, nadal swoim życiem, swoimi słowami, swoją postawą i uczestnictwem w uroczystościach – świadczą o czasach, kiedy to ogromne zło niszczyło ludzi. Zło, które stało za twarzami wszystkich nazistów, od zwykłego szeregowego, aż po oficjeli najwyższego szczebla. Nam udało się spotkać i porozmawiać z polskimi kombatantami i byłymi więźniami tego nieludzkiego bytu, jakimi były obozy koncentracyjne systemu Mathausen-Gusen. To co opowiadają, co przekazują – dosłownie mrozi krew w żyłach i skłania do bardzo głębokiej refleksji. Słowa pana Stanisława czy pana Leszka, którzy opowiedzieli nam o tym co przeszli, bardzo głęboko zapadły w naszą pamięć i tę pamięć właśnie będziemy szerzyć dalej i ją podtrzymywać.

Kolejnym odzwierciedleniem „pamięci” jest miejsce. Tutaj nikt nie ukrywa, że samo miejsce obozów koncentracyjnych jest zupełnie inaczej traktowane niż w Polsce. W Polsce obozy koncentracyjne same w sobie stały się historycznym zapisem dziejów, miejscem zatrzymanym w czasie jako świadek historii. Obozy systemu Mathausen-Gusen w dużej części już nie istnieją, zostały zastąpione przez budynki mieszkalne lub usługowe. Niektóre skrawki tych dawnych terenów zachowały się jedynie dzięki działaniom osób prywatnych, które wykupiły część nieruchomości i pozostawiły je w niezmienionym kształcie. Przykładem może być budynek bramny jednego z obozów, który aktualnie stanowi zamieszkaną willę czy teren krematorium w Gusen. Nam myśl o zamieszkaniu w takim budynku nie mieści się po prostu w głowach, tam zaś jest wyrazem tego, że niektórzy o tej części historii woleliby zapomnieć. To właśnie kolejny aspekt naszej wyprawy – pokazywanie i udowadnianie, że te miejsca istniały, że są ważne, że powinny nam wszystkim na całym świecie pokazywać co się dzieje kiedy jedna nacja chce rządzić innymi.

Odniesieniem do „pamięci” są także spotkania młodzieży z różnych krajów, która pojawia się na uroczystościach rocznicy wyzwolenia obozów. Nasza polska młodzież miała okazję do poznania osób w podobnym wieku i ukazania im jak wielkie zło działo się w czasie wojny, nie tylko na frontach wojennych, ale także daleko na ich zapleczach. Znając naszą historię, wiedząc co się działo na naszych ziemiach, mając w świadomości historie opowiedziane przez dawnych więźniów – potrafimy to przełożyć na język zrozumiały dla rówieśników z innych krajów. Tutaj na uwagę zasługuje jeden fakt: uroczystości rocznicy wyzwolenia obozów Mathausen mają zdecydowanie inny charakter niż podobne uroczystości w Polsce. U nas pojawia się powaga i zaduma, a wszystko objęte jest swoistym ceremoniałem. Tam zaś uroczystości skupiają się na wyzwoleniu, zwycięstwie życia i dobra nad złem.

W ciągu tych kilku dni nasza harcerska reprezentacja wzięła udział w uroczystościach w Sankt Georgen, Mathausen, Gusen, Ebensee. Pełniliśmy tam głównie służbę „pamięci”, w ramach której byliśmy świadkami uroczystości, pełniliśmy honorowe warty, składaliśmy wieńce i kwiaty, rozmawialiśmy z ocalałymi i nawiązywaliśmy kontakty z innymi narodami. Nasze harcerskie mundury budziły pewne zdziwienie osób, które stykały się z nami po raz pierwszy oraz głęboki szacunek u osób, które naszą służbę znały już z poprzednich wypraw.

Delegacja ZHP swój pobyt w Austrii rozpoczęła od spotkania z młodzieżą w St. Georgen biorącej udział w obchodach w Mauthausen i Gusen, organizowanych przez burmistrza tego miasta. W spotkaniu oprócz polskich harcerzy brała udział młodzież z krajów uczestniczących w obchodach rocznicowych, młodzież szkolna skupiona wokół Klubu Byłych Więźniów Mauthausen-Gusen oraz młodzież polonijna. Nastąpienie harcerze wzięli udział w uroczystościach w Spital am Pyhrn, gdzie znajduje się tablica poświęcona polskim dzieciom odebranym pracownikom przymusowym zmarłym w Domu Dziecka w tymże mieście.

6 maja delegacja ZHP wraz z byłymi więźniami KL Mauthausen-Gusen, Ambasadorem, przedstawicielami władz krajowych, młodzieżą, harcerzami przy asyście wojskowej, wzięła udział w złożeniu wieńców pod pomnikiem upamiętniającym polskie ofiary KL Ebensee. Po południu odbyły się międzynarodowe uroczystości pod pomnikiem ku czci ofiar obozu koncentracyjnego w Gusen.

W niedzielę 7 maja odbyły się uroczystości pod Pomnikiem Polskim na terenie byłego obozu koncentracyjnego w Mauthausen, połączona z mszą świętą za pomordowanych sprawowaną przez naczelnego kapelana ZHP hm. Wojciecha Jurkowskiego. Po uroczystej mszy świętej na placu apelowym na terenie byłego obozu koncentracyjnego w Mauthausen odbyły się dalsze uroczystości.

8 maja wzięliśmy udział w spotkaniu w Ambasadzie RP w Wiedniu.
Harcerze i harcerki biorący udział w uroczystościach do końca życia nie zapomną tego, co widzieli, co usłyszeli, co przeżyli. Jechaliśmy tam z przeświadczeniem, że uroczystości będą w dużej mierze podobne do tego co znamy z naszych uroczystości na Westerplatte. Rzeczywistość okazała się zupełnie odmienna, wiele rzeczy było dla nas nowych, wiele rzeczy zaskakiwało – jednak dzięki wsparciu pozostałej części reprezentacji – stanęliśmy na wysokości zadania. Naszym pragnieniem jest wrócić na ten posterunek, na tą służbę, w przyszłym roku.

Wyjazd rozbudził w uczestnikach potrzebę, by pamiętać o ofiarach II wojny oraz przypomniała o obowiązku prowadzenia dialogu z osobami starszymi, które mają do przekazania swoje doświadczenie.

Tegoroczna Wyprawa Pamięci Związku Harcerstwa Polskiego na międzynarodowe uroczystości 72. rocznicy wyzwolenia obozów systemu Mauthasen-Gusen w Austrii była możliwa dzięki sfinansowaniu jej ze środków Urzędu ds. Kombatantów i Osób represjonowanych.


https://www.facebook.com/pg/HufiecOrneta/photos/…

https://www.scout.org/node/346721

http://www3.nhk.or.jp/n…/html/20170508/k10010973171000.html…

https://www.facebook.com/pg/wpwga/photos/…

http://wiadomosci.tvp.pl/30281884/przywrocic-pamiec


Info: a.lemanski,t.fliszkiewicz,zhp.pl